TOSYA'NIN SOSYAL YAPISI

SOSYAL DURUMU :
İlçemiz, tarih boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Yakın tarihe kadar çeşitli azınlıklarla beraber yaşamış olması sebebiyle; kendi içine kapanık, gelenek ve göreneklerine sıkı bir şekilde bağlı bir yaşantı ve kültür yapısı ortaya çıkarmış, yabancı kültürlere karşı toplum kendi duvarını oluşturmuştur. Sosyal kurumların gelişmemiş olmasında geleneksel yapı rol oynamıştır. Buna karşın Kaymakamlıkça düzenlenen panel, konferans ve yarışmalar, Belediye Başkanlığınca düzenlenen açık hava konserleri, okulların getirmiş oldukları gezici tiyatro grupları, geleneksel halı saha futbol turnuvası sosyal ve kültürel yaşantının hareketlenmesini sağlamıştır. İlçemizde halkın sosyal yaşantısında “bağ kültürü”nün önemli bir yeri vardır. Halkın büyük bir kısmı baharın gelmesi ile beraber bağlara gidip “gümele” adı verilen ahşap iki katlı bağ evlerine yerleşmektedir. Buralarda son bahara kadar hem bağ işlerini yapıp kışlık erzakını temin etmekte hem de şehrin gürültüsünden uzak huzurlu bir yaz dönemi geçirmektedir. Ayrıca yine ilçemiz sınırlarında bulunan Üçolukları, Dipsizgöl, Yeşilgöl, Çukurhan, Kösençayırı gibi dinlenme ve mesire yerleri yaz aylarının gelmesi ile sosyal yaşantıyı hareketlendirmektedir.


-Halkın Örf ve Adetleri
İlçemiz, Anadolu kültürünü gelenekleriyle günümüzde de sürdürmektedir. Özellikle düğün ve bayramlarda genç kızlar ve kadınlar üçetek, sevai, bindallı, camfes, kadife, kutnu gibi yerel giysilerini giyerek bunların yaka, omuz gögüs ve etekleri hayvan motifleriyle süslemektedir.Yöresel düğün üç gün sürer. Genelde Salı akşamları başlar. Bindallı, sevai gibi kıyafetleri giyen, fes, sıra altın, kıstı ve gerdanlığını takınan geç kızlar ve kadınlar akşama doğru düğün evine gelirler, yöresel oyunlarla eğlenirler. Çarşamba kına günü, Perşembe gelin alma günü, Cuma duvak günüdür. Özellikle düğünde gelin ve damat kendi aralarında “helasa”denilen bir oyunla eğlenirler. Bu oyun gelin yada damadın bir sandalyeye oturup, etrafında halka olan arkadaşlarının maniler söyleyip sandalyeyi havaya kaldırıp-indirmesinden oluşur. Diğer bir yöresel düğünde “sünnet düğünü” dür. Perşembe günü başlar, Cuma günü sona erer. Perşembe günü davetlilere Tosya Pilavı ikram edilir. Cuma günü “helva topu” yapılır. Helva topu, Cuma günü saat 10-15 arasında kadın davetliler arasında yapılır. Kadınlar, süslenmiş karyolasında yatan sünnet olacak çocuğu eğlendirir. Çalgıcı da bunlara eşlik eder. Gelen takı, hediye ve paralar oğlanın baş uçundaki torbaya konur. Helva topu, bir masa etrafında toplanıp, ilahi söylenmesiyle başlar. Sonra helva sinisi istenir Sinide kule şeklinde süslü, renk renk helvalar vardır. Sini tömbek eşliğinde manilerle masada çevrilir. Etrafındakiler helva sinisini sımsıkı tutar. Maniler bittikten sonra biraz çekişme ile siniyi çekip almayı kim başardıysa koşarak mutfağa götürür. Sonra helvalar kesilip tabaklarla davetlilere ikram edilir. Bir başka yöresel gelenek olan “Beşik Mevlidi” dir. (genelde ilk çocukta yapılır) Bebeğin kırkı çıkınca kadın davetlilere Tosya Pilavı ikram edilip mevlüt okunduktan sonra bebeğe getirilen altın ve hediyeler takılır, sohbet edilip dağılınır. Yöreye ait başlıca diğer adetler şöyledir:
İlçemiz, Anadolu kültürünü gelenekleriyle günümüzde de
a) Ramazan Bayramı sabahı evlerde Tosya Pilavı pişer, komşular birbirlerine kapaklı bakır sahanlar içinde ikram eder.
b) Cenaze evine taziyeye giderken yemek götürülür.
c) Cenaze sahibi ölümün genellikle yedinci günü, içine un helvası konulmuş bazlamaç dürüm dağıtır. Buna Yoka denir. Yoka’yı ölü evinin geçleri kapı kapı dolaşarak dağıtır
-Yöresel Yemekler
Tosya’nın kendine özgü değişik yemekleri vardır. Bunlardın en önemlisi düğünde, bayramda, cenaze evinde sabah öğle ve akşam her öğünde ana yemek olan pirinçten yapılan “Tosya Pilavı” dır. Hemen ardından Ramazan boyunca iftarda her gün yenen fırında “caba “ denilen toprak kaselerde pişirilen yarma buğdaydan yapılan “keşkek” yemeği gelir. Bunun yanında tarhana çorbası, toyga aşı, erişte, lop, kaha, bişi, bazlama. kül çöreği, cevizli tarhana, mıhlama, serme, kaygana, güveç, kabak ve lahana saçalaması, gavur pancarı sayılabilecek diğer yöresel yemeklerdir. Tatlı olarak da pekmezli un helvası. çekme helva taş kadayıf, kızılcık reçeli, elma ve erik pelverdesi sayılabilir. Kış yiyeceği olarak da turşu, kurutulmuş sebze, pekmez, salca, yaş ve kuru tahrana hazırlanmaktadır.
-Sosyal Tesisler
-Belediye Başkanlığına ve şahıslara ait üç adet düğün salonu,
-Gençlik ve Spor İlçe Müdürlüğüne ait 1500 kişilik kapalı spor salonu, 2500 kişilik çim zeminli stadyum ve 300 kişilik Yatılı İlköğretim Bölge Okulu spor salonu,
-Şehrin muhtelif yerlerinde çocuk oyun bahçeleri, ile İlçe Merkezinin dışından geçmekte olan D-100 karayolu üzerinde faaliyet gösteren üç dinlenme tesisi,
-İlçemiz Halk kütüphanesinde 100 kişilik konferans salonu,
-Ayrıca, Halk Eğitim Merkezi ve okullarda da salonlar mevcut olup, belli dönemlerde okullar ve öğrenciler tarafından çeşitli oyun ve müsamerelerde kullanılmaktadır.
-Tosya Kültür Merkezi’nin yapım çalışmasına 1994 yılında başlanılmış, halen yapımına devam edilmektedir.
-Konut Durumu :
İlçemizde Belediye sınırları ve imar planı çerçevesinde planlı binalar mevcut olup, yeni yapılaşmalar devam etmektedir. Buna ilave olarak Ortalıca beldesinde parselasyon çalışmaları ve imar planı hazırlama çalışmaları 1998 yılında tamamlanmıştır.
İlçemizde konut sorunu bulunmamaktadır. Ancak son yıllarda gerçekleştirilen çok katlı yapılaşma, deprem kuşağında olan ilçemiz halkı için risk oluşturmuştur.